Cassatie in het belang der wet
Afgelopen week was er een bijzondere uitspraak van de Hoge Raad. Voor het eerst werd een arts die euthanasie had gepleegd bij een dementerende patiënt van alle rechtsvervolging ontslagen. Een belangrijke uitspraak want daarmee wordt een voorbeeld gesteld voor vergelijkbare gevallen.
Dilemma’s
De dementerende patiënt was in dit geval een vrouw die al op relatief jonge leeftijd schriftelijk had laten vastleggen dat ze niet meer wilde leven als ze zou gaan dementeren en niet meer zou weten wie ze was. Ik hoorde het verhaal een tijdje geleden al tijdens een symposium bij de Universiteit Twente, waar de arts een van de sprekers was. Het thema, waar ik zelf ook een lezing over hield, was ‘dilemma’s in je beroep’. Iets waar ik als strafrechtadvocaat natuurlijk ook mee te maken heb. Het verhaal van de arts maakte indruk op me, want ik kan me heel goed voorstellen dat je worstelt met zaken die letterlijk over leven of dood gaan.
Criteria rond levensbeëindiging
De arts in kwestie was aanvankelijk door het Openbaar Ministerie vervolgd voor moord, omdat de patiënt op het moment van overlijden niet meer beslissingsbevoegd was. Het was bovendien discutabel of criteria als ondraaglijk lijden en uitzichtloosheid van het ziekteverloop van toepassing waren. Dat zijn namelijk criteria die de wet rondom levensbeëindiging hanteert.
Ontslag van rechtsvervolging
Door de rechtbank is in eerste aanleg beslist dat de arts niet vervolgd kon worden door moord. Door het Openbaar Ministerie is tegen deze uitspraak geen beroep ingesteld bij het Gerechtshof, maar wel cassatie in het belang der wet. Dit houdt in dat het Openbaar Ministerie de zaak heeft voorgelegd aan de Hoge Raad, zodat de hoogste rechterlijke macht in ons land hierover een uitspraak zou doen. Dat heeft de Hoge Raad nu dus gedaan. De arts is overigens niet vrijgesproken, maar ontslagen van alle rechtsvervolging. Wat het verschil tussen de twee is zal ik in mijn volgende blog uitleggen. Door deze uitspraak is het zowel voor het Openbaar Ministerie als voor artsen duidelijk hoe er in het vervolg met dit soort zaken wordt omgegaan. De Hoge Raad doet als hoogste rechtsorgaan een definitieve uitspraak. En dus is een wetsaanpassing in dit verband ook niet meer nodig. Met de uitspraak is nu duidelijk dat een arts gevolg mag geven aan een schriftelijk verzoek tot het verlenen van euthanasie bij mensen met vergevorderde dementie. En dat lijkt mij een goede zaak.