Tbs: do of don’t?

Afgelopen week was de zaak van drievoudig moordenaar Thijs H. in het nieuws. Hij kreeg 18 jaar cel en tbs opgelegd door de rechter. De rechter ging niet mee in het pleidooi van de advocaat van Thijs H. dat hij volledig ontoerekeningsvatbaar zou zijn, vandaar de gecombineerde straf van gevangenis en tbs. Ik merk regelmatig dat er veel misverstanden en onbegrip over tbs heersen. In mijn nieuwe blog leg ik uit wat het precies is, wanneer het wordt toegepast en dat het, ondanks dat het incidenteel wel eens fout gaat, volgens mij een goed systeem is.

Samenleving beschermen

Tbs staat voor ‘terbeschikkingstelling aan de staat’, een beveiligingsmaatregel die de rechter oplegt om de samenleving te beschermen. Tbs wordt toegepast als er sprake is van een veroordeelde die een gebrekkige ontwikkeling heeft en/of psychische stoornis(sen). Het delict wordt dan wel bewezen, maar vanwege de beperkende omstandigheden niet volledig aangerekend. Uitsluitend een gevangenisstraf werkt in dit soort gevallen ook niet omdat iemand na het uitzitten van de straf met dezelfde stoornis de maatschappij weer in gaat. Er is niet aan zijn/haar stoornis(sen) gewerkt, wat de kans op herhaling van misdrijven ook verhoogt.

Psychische stoornissen

Het gebeurt niet vaak dat iemand volledig ontoerekeningsvatbaar wordt verklaard en uitsluitend tbs opgelegd krijgt. Meestal bestaat een straf uit een gevangenisstraf en wordt als maatregel en dus niet als straf een behandeling in een tbs-instelling opgelegd. Het kan ook zijn dat er, bij minder zware beperkingen, een voorwaardelijke straf opgelegd wordt waarbij de voorwaarde is dat iemand zich gedurende een bepaalde periode in een psychiatrische kliniek laat behandelen. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren bij pedofilie of brandstichting. Een tbs-instelling is dus voor ‘zwaardere’ gevallen dan een psychiatrische kliniek. Maar in beide gevallen is er sprake van psychische stoornissen of beperkingen bij de verdachte van een misdrijf.

Terugkeer in samenleving

In zowel een tbs-instelling als een psychiatrische kliniek wordt gewerkt aan een geleidelijke terugkeer naar de samenleving. Daar horen ook (weekend)verloven bij. En dat gaat wel eens mis, waarbij iemand die op verlof is toch weer de fout in gaat met soms fatale gevolgen.

Daar kennen we allemaal wel voorbeelden van omdat ze ook uitgebreid in het nieuws komen. Toch denk ik dat het systeem goed werkt. In 2017 bijvoorbeeld waren er 50.000 verloven, 40 van de delinquenten zijn tijdens zo’n verlof ontsnapt of hebben geprobeerd te ontsnappen. En van die 40 hebben er 4 daadwerkelijk een strafbaar feit gepleegd. Dat is dus een heel laag percentage. Bovendien blijkt keer op keer uit onderzoek dat de kans op terugval na een tbs behandeling veel kleiner is dan na alleen het uitzitten van een gevangenisstraf. En uiteindelijk zijn we er toch allemaal bij gebaat dat iemand succesvol in de samenleving kan terugkeren.

Kan ik jou op dit gebied ergens mee helpen, neem contact met mij op.